Chép xào – món ăn mang trọn đặc trưng văn hóa ẩm thực Đồng Hới

Thứ sáu - 22/10/2021 04:30

Không phải ngẫu nhiên mà sách Địa chí Đồng Hới (tác giả Nguyễn Tú) chọn chép biển là món ăn đặc trưng khi viết về văn hóa ẩm thực của người dân mảnh đất này: “Chỉ vài con chép bóc bằng tay như vậy, bạn sẽ nhấp lấy một hớp rượu hay một hớp bia, chắc chắn bạn sẽ thấy hết cái ý nghĩa của thành ngữ văn hóa ẩm thực “sơn hào hải vị”.. ”.

Chép thuộc họ ngao, hến ở biển. Hình dẹp, thon, vỏ cứng, nhiều hoa văn khác nhau, dài khoảng 3cm, rộng khoảng 2cm. Mùa chép biển thường bắt đầu từ sau tiết đông chí, theo kinh nghiệm của người dân biển năm nào thời tiết rét đậm, chép càng béo, càng ngon.

cao chép — *Lão ngư đổ chép ra kiểm tra thành quả vừa cào được*

Những người dân biển thường cào chép vào buổi sáng sớm, lúc thủy triều đã xuống cạn, cồn cát ven bờ lộ ra dưới chân sóng. Công cụ dùng để cào chép được người dân tự chế là một sọt ngang được hàn bằng sắt có những mũi nhọn đâm ra thành một hàng để có thể cày sâu vào lớp cát biển, một đầu sọt được nối với thanh tre chắc, dài dùng để làm cán cào; thân sọt được bọc một túi áo lưới dài để đựng luôn những con chép, cào đến đâu chép sẽ được dồn xuống túi lưới để cào tiếp.

cao chép 1 — *Công cụ tự chế để cào chép*

Chép biển cào về vẫn còn cát ở trong bụng vì vậy muốn sạch cát trước khi ăn, phải ngâm chép vào trong chậu nước biển hoặc nước muối pha có độ mặn như nước biển gần 1 ngày. Lúc đó chép sẽ mở mép, đưa chân ra ngoài di chuyển, cát theo đó cũng trôi ra ngoài, lắng xuống đáy chậu.

186540324 2193715797429274 6019454605729263105 n — *Chép biển được ngâm trong chậu nước mặn để nhả hết cát*

Người Đồng Hới thường ăn chép bằng cách xào sả ớt. Khi mỡ trên chảo đã già, cho sả, tỏi, ớt bằm vào phi thơm, sau đó cho chép đã rửa sạch vào đảo đều, nêm rất ít gia vị vì trong con chép đã có sẵn độ mặn. Tiếp tục cho vài lát dứa và một nhúm lá lốt thái nhỏ vào đảo, đến khi thấy con chép đã mở vỏ là được.
Cách ăn chép cũng rất dân giã, một dĩa chép, một bát nước chép xào, một vài cái bánh tráng để chấm, không cần đũa, hay chén bát cầu kỳ. Chỉ dùng 2 ngón tay cầm lấy phần vỏ chép đưa lên miệng húp sẽ cảm nhận được miếng thịt chép béo, dai, tròn vị cùng với mùi sả, tỏi, lá lốt thơm lừng xong lên mũi. Cái vị mặn mà của biển, vị ngọt tự nhiên từ dứa, vị cay nhẹ của ớt băm hòa quyện trong từng miếng chép thật bắt. Bẻ một miếng bánh tráng chấm với nước chép xào nghe đậm đà, dòn tan trong miệng rồi thỉnh thoảng lại mút ngón tay như để không thể bỏ sót vị ngon nào của món ăn.

z2895991807823 aa32a8185a4bf2262093b5b2abf25c01 — *Dĩa chép xào thơm ngon*

Một món ăn từ quà của biển cả quê hương, dân giã từ nguyên liệu, chế biến đến cả cách ăn, bởi vậy mà nó đã ăn sâu vào văn hóa ẩm thực của người dân Đồng Hới từ bao đời nay, để đến tận bây giờ, cùng với biết bao sơn hào hải vị khác thì đến với biển Đồng Hới vào mỗi dịp hè, chép biển vẫn là món ăn yêu thích đầu tiên của thực khách khi đến du lịch trải nghiệm ở thành phố Đồng Hới trên quê hương biển xinh đẹp, bên bờ sông Nhật Lệ thơ mộng./.

Tác giả bài viết: Hải Ninh